Zonneboilers met terugloop / leegloopsysteem

Bij zonneboilers met een terugloop / leegloopsysteem wordt de warmte (energie) tussen zonnecollector en zonneboiler getransporteerd door middel van gewoon water in koperen leidingen. Het circuit zonnecollector-leidingen-zonneboiler-terugloopvat is een afgesloten en gescheiden systeem en staat niet rechtstreeks in contact met het waterleiding net (wettelijke eis). Het water wat in dit circuit tijdens de installatie wordt gedaan zal het daar nooit verlaten en wordt alleen maar gebruikt als warmtetransportmiddel. Warmwater uit de kraan zal dus nooit rechtstreeks door de collector zijn gegaan.

Waarom een terugloop/leegloopsysteem?

In de winter zal water kunnen bevriezen. Hierdoor kunnen de leidingen die door de collector lopen kunnen kapotvriezen (water zet immers uit als het onder of 4 graden komt). Het voorkomen van stukvriezen kan op twee manier voorkomen worden:

• Het water voorzien van anti-vries (glycol) maar dat vereist van de wetgever een dubbele scheiding tussen collector "water" en drinkwater (i.p.v. een enkelvoudige scheiding zoals bij het terugloopsysteem) om ieder risico dat glycol in het drinkwater komt te vermijden. Deze dubbele scheiding kost ruimte en rendement en wordt daarom niet veel toegepast tenzij zeer veel zon beschikbaar is waardoor rendement een minder grote rol speelt, zoals in de gebieden rond de Middellandse zee, waar deze techniek veel wordt toegepast.
• Zorgen dat het water nooit kan bevriezen door het op tijd uit de zonnecollector te laten lopen waardoor als het vriest geen water zich in de zonnecollector bevindt.

Bij een zonneboiler met terugloopsysteem is gekozen om, zodra de temperatuur in de collector lager is dan in de zonneboiler, die binnenshuis staat, het rondpompen van het water door de collector te stoppen. Door de zwaartekracht en schuin gemonteerde leidingen zal het water vanzelf naar het laagste punt gaan wat in dit geval een "terugloopvat" of "leegloop vat" wordt genoemd. Het water in het zonnecollector circuit wordt dus allemaal verzameld in een terugloopvat. De leidingen tussen collector en boiler zijn dus niet afgevuld (niet volledig gevuld met water).

In de boiler én collector zit een temperatuursensor. In een simpel stukje elektronica wat bij de boiler wordt geleverd wordt gemeten of de collector een hogere temperatuur heeft dan de boiler. Zodra het zonnetje schijnt zal de collector snel opwarmen. Op het moment dat de temperatuur in de collector hoger is dan de boiler, zal de pomp het warmtetransport water gaan rondpompen. De pomp bevindt zich in of naast het terugloopvat wat zich in of naast de boiler bevindt. De pomp zal het warmtetransport water door de leidingen naar boven pompen (de onderkant van de collector staat bij dit systeem altijd hoger dan het hoogste punt van de boiler) en komt uiteindelijk in de collector. Daar wordt het warmtetransport water opgewarmd. Nadat het door de collector is gestroomd zal het water naar beneden vallen/stromen door de zwaartekracht en komt het in de warmtewisselaar die zich meestal in de boiler bevindt. Daar zal het warmtetransport water het koudere water in de boiler opwarmen. Vervolgens stroomt het warmtetransport water weer naar het terugloopvat en is de cirkel rond.

Zonneboilers met terugloopvat zijn verkrijgbaar in twee versies.

• Het terugloopvat zit "om" de zonneboiler en vormt zo automatisch een warmtewisselaar waardoor het zonnecollector water het zonneboiler water verwarmd (wettelijke verplichting dat dit twee gescheiden circuits zijn). Bij dit systeem is maar één pomp nodig.
• Het terugloopvat is een apart kastje wat zich in de buurt bevindt van de zonneboiler. Dit systeem heeft twee elektrische pompen nodig. De eerste pomp zorgt dat het water van het terugloopvat naar de zonnecollector wordt gepompt en de tweede pomp brengt het verwarmde water naar de warmtewisselaar in de boiler (de warmtewisselaar is een waterleiding die als een spiraal in de zonneboiler zit en zo zijn warmte afstaat aan het koudere water in de zonneboiler).

Voordelen

• Heel simpel systeem, dus kans op storingen is zeer gering.

Nadelen

• Het systeem heeft een elektrische pomp nodig. Dat kost een beetje energie. Veel van de energie in de pomp gaat aan warmte verloren maar zal daardoor toch weer in de boiler terechtkomen. Dus heel negatief is dit niet.
• Ten opzichte van zonneboilersystemen zonder pomp is dit systeem in het nadeel, een pomp gaat immers ooit kapot. Reken op een vervanging eens per 15 a 20 jaar.
• Het "vallende water" in de leiding tussen collector en boiler is een beetje hoorbaar. Het is zeker geen irritant geluid of hard geluid. Slapen naast dit systeem is geen enkel punt: als je slaapt is de zon (meestal) onder en staat het systeem stil en zal dus het water ook niet rondgepompt worden.
• De leidingen tussen collector en boiler moeten met afschot (aflopend, dus een beetje schuin) gemonteerd worden. Dat is zo'n 4 cm per strekkende meter. Dat is niet zo'n mooi gezicht. Je kan dit aan het zicht onttrekken door een koofje om heen te timmeren.
• De onderkant van de zonnecollector moet altijd iets hoger dan de bovenkant van het terugloopvat (vaak is dat de zonneboiler). Bij huizen met een puntdak moet gecontroleerd worden of de collector, die vrij groot is, wel op de juiste hoogte geplaatst kan worden. Het kiezen van een "landschap" versie van de zonnecollector i.p.v. een "portret" versie geeft wat extra ruimte. Als dat nog niet voldoende is moet de zonneboiler een verdieping lager geplaatst worden.

Let er op dat de afstand tussen zonneboiler en zonnecollector niet te groot mag worden. De meegeleverde pomp heeft een maximale "opvoerhoogte".

Fabrikanten van terugloop zonneboilers met terugloopsysteem

• Atag
• Hewalex
• HR Solar
• Nefit
• Remeha
• Solmax
• Sowise
• Spectrum Solar
• TechniQ Energy