Getallen over accu's is geen exacte wetenschap

Wanneer wij, of anderen in boeken of websites, getallen noemen met betrekking tot accu's, moet je in in gedachte houden dat deze waarden allemaal benaderingen zijn. Niet dat degene die over dit onderwerp geen verstand van zaken heeft, maar het is maar wat je acceptabel acht.

Een voorbeeld wat we bedoelen. Een 12V accu met een capaciteit van 100 Ah die je, via een omvormer, gaat belasten met een vermogen van bijvoorbeeld 1200 Watt zal een stoom veroorzaken van 1200 Watt / 12 V = 100 Ampère. Je zou denken, dan kan je dus 100 Ah / 100 A = 1 uur deze stroom uit je accu halen. Maar dat is niet juist. Hoewel de berekening Ah / A = tijd goed is, geldt dit voor de meeste accu's (maar weer niet alle accu's) wanneer je een stroom trekt van een twintigste deel van de accucapaciteit.

Dit wordt vaak geschreven als C/20. C staat in dit voor "Capacity" capaciteit dus, de waarde in Ah. Wanneer je minder dan deze C/20 stroom trekt zal de accucapaciteit stijgen en als je de stroom groter maakt dan die C/20 zal de accucapaciteit dalen. Dat is al een eerste voorbeeld waaruit blijkt dat niets "exact" is. Het is afhankelijk van zeer veel aspecten.

Dan hebben we het nog geen eens gehad van de temperatuur. De accucapaciteit zal afnemen als de temperatuur onder de 20 °C komt, vandaar dat auto's met een slechte accu, vaak tijdens koude winterdagen niet meer willen starten. De accucapaciteit was al zo-zo, en met een beetje vorst daalt die accucapaciteit enorm.

Nou daar sta je dan met mooie autosleutels maar koude handen. Wanneer de temperatuur boven de 20 °C uitkomt zal de capaciteit stijgen. Je denkt, dat is mooi, we zullen de accu's een warme omgeving geven. Maar helaas, een ander aspect is de levensduur van de accu. Hoe hoger de temperatuur van de accu wordt, hoe korter de levensduur wordt. Hoe kouder de accu is, hoe langer de levensduur. Een indicatie: wanneer je accu niet bij 20 °C werkt maar bij 30 Celsius zal de levensduur met ongeveer 50% afnemen!

We geven je een ander voorbeeld waaruit blijkt dat het met accu's altijd compromissen sluiten is. Een accu van een bepaald type kan een x aantal keer ontladen en geladen worden (van vol tot compleet leeg). Stel dit is 100 keer. Dan mag je ook stellen dat je de accu, bij benadering, 200 keer mag ontladen en laden maar dan voor de helft. Of 400 keer voor maar 25% ontladen. Daarnaast is diep ontladen, voorbij zeg 70% (maar dit is heel erg afhankelijk van het type accu) niet bevorderlijk voor de levensduur van de accu. Je kan dus beter 200 keer voor 50% ontladen en opnieuw laden dan 100 keer voor 100%. Die 100 keer zal je in de praktijk nooit halen. Want accu's hebben een bloedhekel aan diep ontladen. De meeste accu's gruwelen al van het idee dat ze voor meer dan 70% ontladen worden laat staan 100%.

In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat hoe minder je een accu ontlaad je de levensduur zal vergroten. Dat klinkt wel leuk maar in de praktijk is dit lastig uitvoerbaar. Stel je wilt op een accu via een 220V omvormer een apparaat van energie voorzien die 1200 Watt verlangt. Dat houdt dus in dat dat de stroom 1200 Watt / 12 Volt = 100 Ampère is. Wanneer je een accu neemt met een capaciteit van 100 Ah en die maar tot laten we zeggen 60% wilt ontladen, dus 40% van de accucapaciteit wil gebruiken voordat je stopt, kan dit apparaat (bij benadering, even voor het gemak) 40% van 100 Ah = 40 Ah, dus 40 Ah / 100 A = 0,25 uur (15 minuten) van energie voorzien.

Maar je wilt dat apparaat niet 15 minuten laten werken maar een half uur. Dan moet je dus kiezen. Laat ik de accu tot 20% ontladen (dus 80% van de accucapaciteit gebruiken) wat niet een slim idee is voor de levensduur van de accu, of ga ik twee accu's van 100 Ah parallel schakelen, en daarmee heb je een accu met een capaciteit van 200 Ah en die kan het apparaat 30 minuten van energie voorzien en de twee accu's worden dan maar tot 60% ontladen. Maar ja, je bent dan: twee keer zoveel geld kwijt aan accu's, het gewicht van de accu's neemt met een factor twee toe (dat niet altijd heel erg is) en de ruimte die de accu's innemen neemt ook met een factor twee toe. Je ziet, het is steeds kiezen tussen "twee kwaadsten".

Sluiten we af met een laatste voorbeeld, dat is in dit geval accukabels. Een kabel heeft een bepaalde weerstand. Naarmate hij langer wordt of dunner (of beiden maar dan is het twee keer zo erg) zal de weerstand toenemen. Weerstand is waar "stroom" een hekel aan heeft. Want stroom in het kwadraat X weerstand = vermogensverlies in Watt. Wanneer een stroom door een kabel gaat zal vermogen verloren gaan. Dit komt omdat de kabel een beetje (of veel) warm wordt. Al die warmte moet wel door je accu geleverd worden. Dat is dus energie uit je accu (Ah dus) die je niet nuttig gebruikt. Wanneer je betere, dus dikkere accukabels gebruikt zal je minder energie kwijt raken in de kabels waardoor je de capaciteit van je accu nuttiger kan gebruiken.

De vraag is, hoe ver moet je gaan? Dat zijn allemaal persoonlijke afwegingen. Een dikkere kabel heeft inderdaad een lagere weerstand dus wat dat betreft kan de kabel niet dik genoeg zijn. Maar dikke kabels zijn zeer duur, ze zijn behoorlijk zwaar en vreselijk stug. Wil je het niet zo duur maken, of wil je niet van die dikke kabels dan zal je dus de consequenties hiervan moeten aanvaarden. Wanneer we aangeven "gebruik in die of die situatie een kabeldikte van 50 mm2 dan is dat een advies op basis van "goed gebruik". Dat is een balans tussen kosten, handelbaarheid en verlies.

Natuurlijk kan je dikkere kabels kopen en je kan ook dunnere kabels kopen. Maar dat heeft beiden zo zijn consequenties. Pas wel op: als de kabels te dun worden en/of de stoom te hoog zou het wel eens kunnen zijn dat de accukabel te warm wordt en de isolatie gaat smelten. Dat kan als het even tegenzit brandgevaarlijke situaties opleveren. Lees hier meer over het bepalen van de accukabel dikte.