Moet ik bij een nieuwe cv-ketel gelijk ook het expansievat laten vervangen?

Nee, dat is niet strikt noodzakelijk, maar het is wel slim. Een expansievat gaat namelijk maar een jaar of zeven mee, grote kans dat je hem binnen een paar jaar moet vervangen. Gelijk vervangen bij de installatie van de nieuwe ketel is dan wel zo voordeling.

Wat is een expansievat?

We beginnen maar bij het begin: wat doet expansievat eigenlijk?

Als de cv-ketel het water in de cv-leidingen gaat opwarmen zal het water gaan uitzetten (in volume toenemen), dat is een natuurlijk fenomeen. De cv-ketel, de buizen en de radiatoren zijn een gesloten systeem en zijn niet in staat "uit te zetten". Het beschikbare volume in je cv-systeem s dus een vast gegeven en kan volumeverschillen / drukverschillen niet opvangen.

Tijdens het verwarmen zal het water toch willen uitzetten maar kan dat dus niet. Dus loopt de druk enorm op en zal het water uiteindelijk gaan lekken via de knelverbindingen ergens in je cv-systeem. Een lekkage dus tot gevolg. Gelukkig maar want als het niet gaat lekken is een explosie van de ketel of leiding de enige andere mogelijkheid. Beide opties zijn niet prettig en om dat te voorkomen is het expansievat bedacht.

De naam zegt het al. Expansie is een ander woord voor uitzetten. Het expansievat is een soort ronde doos die aangesloten is op je cv-leiding. In het expansievat zit in het midden een een rubberen vel, het membraan. De bovenste helft van het expansievat bevat je cv-leidingwater. De andere helft, de onderkant van het expansievat, is leeg. Daar zit stikstof in.

Als het water gaat uitzetten bij verwarming, of inkrimpen wanneer het water kouder wordt, zal het rubberen membraan in het expansievat naar beneden gedrukt worden, dan staat hij vanaf de opening gezien bol, of bij onderdruk zal het membraan juist naar boven komen en staat het membraan hol.

Expansievat heeft beperkte levensduur

Vanwege het rubberen membraan, wat een natuurproduct is en een beperkte levensduur heeft, is het verstandig om na zeven jaar het expansievat te laten vervangen. Het is een werkje van niets en het expansievat kost maar een paar tientjes. Wanneer je het expansievat niet vervangt zal op een gegeven moment het membraan lek raken. Dit zal je merken omdat de waterdruk te laag is en je dus water bij moet vullen.

Bij vervanging even opletten

Het expansievat hangt meestal vlak bij de cv-ketel. Als die op zolder hangt drukt maar heel weinig water op het membraan. De druk is daar dus haast even groot als de druk die je op het cv-leidingsysteem aanbrengt. Meestal iets van 1,5-2 bar.

Wanneer je meerdere verdiepingen hebt en je expansievat hangt op het laagste punt dan zal de complete waterkolom van het hoogste punt tot aan het expansievat op het membraan drukken. Daar is de druk dus een stuk hoger. Afhankelijk van de plaats van het expansievat zal je een expansievat moeten kopen met een bepaalde voordruk (in het gedeelte wat gevuld is met stikstof). Als vuistregel kan je aanhouden dat het expansievat boven in de installatie een voordruk moet hebben van 0,5 bar en in het laagste punt een druk van 1 bar.